“Τα παιχνίδια είναι οι λέξεις των παιδιών και το παιχνίδι είναι η γλώσσα τους”

Garry Landreth

Μέσω του παιχνιδιού  τα παιδιά κατανοούν το περιβάλλον γύρω τους και  το επεξεργάζονται μέσω των αισθήσεων (όραση, αφή, όσφρηση, ακοή, γεύση, κιναισθησία).  Καθώς τα παιδιά παίζουν, ο εγκέφαλός τους αναπτύσσεται και οι μύες τους δυναμώνουν. Κατά τη γέννησή τους τα παιδιά είναι εφοδιασμένα με υπεράφθονες συνάψεις, που επιτρέπουν στις πληροφορίες που συλλέγονται από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους να χτίσουν τα θεμέλια για τον εγκέφαλό τους.

Οι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν ότι το παιχνίδι αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου και την ανάπτυξη του παιδιού. Ο εγκεφαλικός φλοιός – η περιοχή που σχετίζεται με την υψηλότερη γνωστική επεξεργασία – μπορεί να επωφεληθεί από το παιχνίδι των παιδιών περισσότερο από άλλα μέρη του εγκεφάλου. Μελέτες που έγιναν σε αρουραίους (Gordon και συν, 2003) έδειξε ότι οι αρουραίοι μετά από παιχνίδι, εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα BDNF πρωτείνης (Εγκεφαλικός Νευροτροφικός Παράγοντας) στον εγκέφαλό τους. Η BDNF είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και συντήρηση των εγκεφαλικών κυττάρων. Μελέτη του πανεπιστημίου του Αρκάνσας δείχνει ότι η τακτική προσφορά παιχνιδιών σε βρέφη οδηγεί σε υψηλότερο δείκτη IQ.

Αργότερα, ο ψυχολόγος Edward Fisher ανέλυσε 46 μελέτες που έγιναν για το παιχνίδι, διαπιστώνοντας ότι το παιχνίδι  ενισχύει τη γλωσσική, γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Παλαιότερη μελέτη,  (Diamond και συν, 1964) πραγματοποίησε ένα πείραμα, πάλι με αρουραίους, όπου οι μισοί ήταν σε απομονωμένο περιβάλλον και οι υπόλοιποι έμεναν σε περιβάλλον με παιχνίδια. Οι επιστήμονες συμπέραναν πως ο εγκεφαλικός φλοιός των αρουραίων που βρίσκονταν στο περιβάλλον με πλούσια ερεθίσματα ήταν πιο παχύς σε σχέση με αυτούς που ήταν στην απομόνωση. Μεταγενέστερη έρευνα (Greenough & Black, 1992) επιβεβαίωσε αυτά τα ευρήματα, βρίσκοντας μεγαλύτερους τους εγκεφάλους των αρουραίων που βρίσκονταν με παιχνίδια.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

1. Rosenzweig M, Bennett E. Psychobiology of plasticity: effects of training and experience on brain and behavior. Behav Brain Res. 1996;78(1):57-65. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8793038.
2. Gordon NS, Burke S, Akil H, Watson SJ, and Panskepp J. 2003. Socially-induced brain ‘fertilization’: play promotes brain derived neurotrophic factor transcription in the amygdala and dorsolateral frontal cortex in juvenile rats. Neuroscience Letters 341(1): 17-20.
3. Diamond M. Response of the brain to enrichment. An Acad Bras Cienc. 2001;73(2):211-220. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11404783.
4. Elardo R, Bradley R, Caldwell BM. The Relation of Infants’ Home Environments to Mental Test Performance from Six to Thirty-Six Months: A Longitudinal Analysis. Child Development. March 1975:71. doi:10.2307/1128835
5. Bergen D. The Role of Pretend Play in Children’s Cognitive Development. Early Childhood Research & Practice. 2002;4(1).
6. Fisher EP. The impact of play on development: A meta-analysis. Play & Culture. 1992;5(2):159-181.